Varlık Alım Programı (APP)

Varlık Alım Programı (APP), merkez bankaları tarafından ekonomiyi canlandırmak ve fiyat istikrarını korumak için kullanılan bir para politikası aracıdır. Devlet tahvilleri, şirket tahvilleri ve diğer menkul kıymetler gibi çeşitli varlık türlerinin merkez bankası tarafından satın alınmasını içerir.

APP'nin birincil amacı finansal sisteme likidite enjekte etmek ve borçlanma maliyetlerini düşürmektir. Merkez bankası varlıkları satın alarak bu menkul kıymetlere olan talebi artırır, bu da daha yüksek fiyatlara ve daha düşük getirilere yol açar. Bu da ekonomideki faiz oranlarını düşürerek işletmelerin ve bireylerin borç almasını daha ucuz hale getirir.

APP tipik olarak ekonomik zayıflık dönemlerinde veya faiz oranlarının zaten düşük olduğu ve daha fazla düşürülemeyeceği durumlarda uygulanır. Niceliksel genişleme (QE) olarak bilinen geleneksel olmayan para politikasının bir şeklidir. Merkez bankası varlıkları satın almak için elektronik olarak yeni para yaratır ve böylece ekonomideki para arzını artırır.

Uygulama birkaç temel özelliğe sahiptir:

1. Varlık Türleri: Program kapsamında satın alınabilecek belirli varlık türleri merkez bankasının takdirine bağlı olarak değişebilir. Devlet tahvilleri, şirket tahvilleri, ipoteğe dayalı menkul kıymetler ve hatta bazı durumlarda hisse senetlerini içerebilir.

2. Alım Miktarı: Merkez bankası program kapsamında satın almayı planladığı varlıkların miktarını belirler. Alım miktarı ekonomik koşullara ve politika hedeflerine bağlı olarak sabit veya esnek olabilir.

3. Süre: APP belirli bir süre için veya belirli ekonomik hedeflere ulaşılana kadar uygulanabilir. Merkez bankası belirli bir zaman dilimi ilan edebilir veya programın süresine ilişkin rehberlik sağlayabilir.

4. Amaçlar: APP'nin temel amaçları ekonomik faaliyeti canlandırmak, finansal piyasaları desteklemek ve fiyat istikrarını korumaktır. Borçlanma maliyetlerini düşürerek işletmeleri ve bireyleri yatırım ve harcama yapmaya teşvik eder, böylece ekonomik büyümeyi artırır. Ayrıca deflasyonist baskıların önlenmesine yardımcı olur ve enflasyon hedeflerini destekler.

5. Etki: APP'nin ekonomi üzerindeki etkisi, varlık alımlarının büyüklüğü, piyasa beklentileri ve genel ekonomik ortam dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlıdır. Finansal piyasalarda likiditenin artmasına, uzun vadeli faiz oranlarının düşmesine ve yatırımcı duyarlılığının iyileşmesine yol açabilir. Bununla birlikte, programın etkinliği değişkenlik gösterebilir ve reel ekonomi üzerindeki etkisinin gerçekleşmesi zaman alabilir.

APP'nin merkez bankasının para politikası araç setindeki araçlardan sadece biri olduğunu belirtmek önemlidir. Faiz oranı ayarlamaları ve ileriye dönük yönlendirme gibi diğer araçlar da istenen politika sonuçlarına ulaşmak için varlık alımları ile birlikte kullanılır.