Bretton Woods Anlaşması

Resmi olarak Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) Anlaşma Maddeleri olarak bilinen Bretton Woods Anlaşması, 1944 yılında Birleşmiş Milletler Para ve Finans toplantısında imzalanan önemli bir uluslararası anlaşmadır.

Bretton Woods, New Hampshire, ABD'de düzenlenen konferans. Anlaşma, İkinci Dünya Savaşı sonrasında istikrarlı ve işbirliğine dayalı bir uluslararası para sistemi kurmayı amaçlıyordu.

İşte Bretton Woods Anlaşması ile ilgili bazı önemli ayrıntılar:

1. Hedefler: Anlaşmanın temel amacı uluslararası ekonomik istikrarı teşvik etmek ve savaş sonrası yeniden yapılanma ve kalkınmayı kolaylaştırmaktı. Büyük Buhran ve İkinci Dünya Savaşı'na katkıda bulunan ekonomik dengesizlikleri ve döviz krizlerini önlemeye çalışmıştır.

2. Kurumlar: Anlaşma, Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) olmak üzere iki önemli uluslararası örgüt kurmuştur. IMF, uluslararası para sistemini denetlemek ve ödemeler dengesi güçlükleriyle karşılaşan üye ülkelere mali yardım sağlamak üzere kurulmuştur. Şu anda Dünya Bankası Grubu'nun bir parçası olan IBRD ise savaştan zarar görmüş ülkelerin yeniden inşası ve kalkınması için mali destek sağlamayı amaçlıyordu.

3. Sabit Döviz Kurları: Bretton Woods sistemi, para birimlerinin ABD dolarına, doların da altına sabitlendiği sabit bir döviz kuru rejimi getirmiştir. Her üye ülkenin kendi para biriminin değerini dolar karşısında dar bir marj içinde tutması gerekiyordu. Bu sistem, istikrarlı döviz kurlarını teşvik etmeyi ve uluslararası ticaret ve yatırımı kolaylaştırmayı amaçlıyordu.

4. Konvertibilite: Anlaşma kapsamında üye ülkelerden cari hesap işlemleri için para birimlerini serbestçe konvertibl hale getirmeleri beklenmekteydi. Bu, ülkelerin mal ve hizmet ticaretinde kısıtlama olmaksızın para birimlerinin diğer para birimleriyle değiştirilmesine izin vermesi anlamına geliyordu.

5. ABD Dolarının Rolü: ABD doları Bretton Woods sisteminde merkezi bir rol oynamıştır. Birincil rezerv para birimi olarak belirlendi ve diğer ülkeler rezervlerini ABD doları şeklinde tuttu. ABD, doların ons başına 35 dolarlık sabit bir oranla altına dönüştürülebilirliğini sürdürmeyi taahhüt etti.

6. Zorluklar ve Sona Erme: Bretton Woods sistemi zaman içinde artan ABD ticaret açıkları, enflasyonist baskılar ve artan altın talebi gibi zorluklarla karşılaştı. Bu faktörler ABD dolarına olan güvenin kaybolmasına ve sabit döviz kuru sisteminin çökmesine yol açtı. 1971 yılında ABD, doların altına dönüştürülebilirliğini askıya alarak Bretton Woods sistemini etkin bir şekilde sona erdirdi.

Nihai olarak sona ermesine rağmen Bretton Woods Anlaşması'nın küresel finans sistemi üzerinde kalıcı bir etkisi olmuştur. Uluslararası finans ve kalkınmada önemli roller oynamaya devam eden IMF ve Dünya Bankası'nın temelini atmıştır. Anlaşma aynı zamanda uluslararası parasal işbirliğini tesis etmeye ve küresel ekonomiyi istikrara kavuşturmaya yönelik müteakip çabaları da etkilemiştir.