Spot piyasa olarak da bilinen nakit piyasası, finansal araçların anında teslim ve ödeme için alınıp satıldığı bir finans piyasasıdır. Bu piyasada işlemler "anında" gerçekleştirilir, yani alıcı varlığın bedelini öder ve varlığa hemen sahip olur.
Nakit piyasasında yatırımcılar hisse senetleri, tahviller, emtialar ve para birimleri de dahil olmak üzere çok çeşitli finansal araçları alıp satabilir. İşlemler alıcılar ve satıcılar arasında organize borsalar veya tezgah üstü (OTC) platformlar aracılığıyla gerçekleşir.
İşte nakit piyasasının bazı temel özellikleri ve karakteristikleri:
- Anında ödeme: Nakit piyasasında işlemler hemen sonuçlandırılır, yani alıcı varlık için nakit ödeme yapar ve satıcı varlığı hemen teslim eder. Bu durum, uzlaşmanın ileri bir tarihte gerçekleştiği vadeli işlemler veya opsiyon piyasalarından ayrılır.
- Fiziksel teslimat: Emtia veya para birimleri gibi belirli durumlarda, nakit piyasası dayanak varlığın fiziksel teslimatını içerir. Örneğin, emtia piyasasında, bir alıcı nakit piyasasında bir varil petrol satın alırsa, satıcının petrolü alıcıya fiziksel olarak teslim etmesi gerekir.
- Fiyat belirleme: Nakit piyasasında finansal araçların fiyatları arz ve talep güçleri tarafından belirlenir. Alıcılar ve satıcılar işlem yapmak istedikleri fiyat üzerinde pazarlık yaparlar ve bu fiyat keşfi süreci piyasa fiyatlarının oluşmasına yol açar.
- Şeffaflık: Nakit piyasaları genellikle şeffaftır ve gerçek zamanlı fiyat bilgileri tüm piyasa katılımcılarına açıktır. Bu şeffaflık, yatırımcıların mevcut piyasa koşullarına göre bilinçli kararlar almasını sağlar.
- Likidite: Nakit piyasaları genellikle yüksek likiditeye sahiptir, yani önemli miktarda alım satım faaliyeti vardır ve yatırımcıların varlıkları hızlı bir şekilde ve rekabetçi fiyatlarla almasına veya satmasına olanak tanır.
- Daha düşük risk: Vadeli işlemler veya opsiyon piyasaları gibi türev piyasalarla karşılaştırıldığında, nakit piyasaları tipik olarak daha düşük risk içerir. İşlemler anında sonuçlandırıldığından, temerrüt veya teslim edilmeme riski yoktur.
- Bireysel yatırımcılar için erişilebilirdir: Nakit piyasaları, aracılık hesapları veya çevrimiçi ticaret platformları aracılığıyla finansal araçları alıp satabilen bireysel perakende yatırımcılar için erişilebilirdir.
- Düzenleyici gözetim: Nakit piyasaları, adil ve şeffaf ticaret uygulamalarını sağlamak ve yatırımcıların çıkarlarını korumak için düzenleyici gözetime tabidir.
Genel olarak, nakit piyasası yatırımcılara anında teslim ve ödeme için finansal araçlar alma ve satma fırsatı sunar. Şeffaflık, likidite ve türev piyasalara kıyasla daha düşük risk sunar. Bununla birlikte, yatırımcılar nakit piyasası işlemlerine katılmadan önce dikkatli olmalı, kapsamlı araştırma yapmalı ve risk toleranslarını göz önünde bulundurmalıdır.